نکات کاربردی در انتخاب یو پی اس

 1-    توان يو پي اس. اولين مشخصه انتخاب يک يو پي اس مناسب، حداکثر توان آن است. روش محاسبه توان يو پي اس مناسب براي يک پروژه بدين صورت است که مجموع توان بارهاي مصرفي بر حسب ولت آمپر محاسبه مي شود. با توجه به نوع بارهاي مصرفي و طراحي بخش تغذيه آنها، ضريب توان (Power Factor) مجموع بار برآورد شده يا تخمين زده مي شود و سپس بر عددي بين 70% الي 85% تقسيم مي شود تا توان يو پي اس مورد نياز مشخص گردد. لازم به ذکر است، در عدد بدست آمده، توسعه برنامه ريزي شده اي که در واقع منظور از آن تخمين يا برآورد افزايش ميزان بار متصل به يو پي اس در آينده است، در نظر گرفته نشده است و ضريب %85-70 جزئي از طراحي سيستم تغذيه الکتريکي، بصورت پايدار مي باشد. در پايان توضيح اين بخش يادآوري مي شود، برآورد و محاسبه مجموع بار مصرفي تحت پوشش يو پي اس با قرائت پلاک مشخصات الکتريکي تک تک مصرف کننده ها مي تواند مشخص شود.

2-    تعداد فازهاي ورودي و خروجي. دومين مشخصه مهم در انتخاب يو پي اس، سازگاري يو پي اس با سيستم توزيع و طراحی برق ورودي و خروجي مي باشد. بطور کلي، استفاده از سيستم هاي سه فاز، نسبت به تکفاز ارجعيت دارد و دليل آن کاهش جريان الکتريکي در مسيرهاي توزيع و همچنين مدارات يو پي اس مي باشد. افزايش راندمان در سيستم هاي با جريان کمتر وکاهش سطح مقطع کابلهاي توزيع نيز از مزاياي سيستم سه فاز نسبت به تکفاز در توان مشابه به حساب   می آید، هر چند که خريد تجهيزات سه فاز بطور کلي کمی گرانتر تمام خواهد شد، اما در مقابل پايداري عملکرد و انعطاف پذيري در طراحي و توزيع را بدست میدهد. با در نظر داشتن اين توضيح، مي بايست محل نصب يو پي اس و سيم کشي و توزيع ورودي و خروجي آن بررسي گردد و در صورت امکان پروژه با طراحي 3 فاز و در صورت عدم امکان يا شرايط مالي پروژه از سيستم هاي يو پي اس 3 فاز ورودي و تکفاز خروجي و يا تکفاز ورودي و خروجي استفاده شود. ضمنأ اين نکته نيز در اينجا اضافه مي شود که موضوع تعداد فاز براي حداقل توان 10KVA به بالا قابل مطرح شدن است و در توان هاي پايين تر، اکثر طراحي ها و سيستم هاي تغذيه الکتريکال بصورت تکفاز انجام مي گيرد.

3-    زمان پشتيباني (برق دهي). هر چند کاربري تجهيزات يو پي اس صرفأ بخاطر برقرار باقي ماندن انرژي برق در زمانهاي بروز خاموشي نبوده و حفاظت سيستمهاي متصل به يو پي اس در برابر نوسانات برق نيز مطرح است، اما مهمترين دليل کاربرد يو پي اس محسوب مي گردد. در حقيقت اين کاربر است که با توجه به آشنايي با تجهيزاتي که قرار است تحت پوشش سيستم يو پي اس قرار بگيرد، زمان back-up مورد نياز را تعيين مي کند. پس از آن، با توجه به زمان درخواستي، مي بايست تعداد و ظرفيت باتري هاي سيستم مشخص گردد و از طرفي يو پي اسي انتخاب شود که شارژر آن داراي توان، ولتاژ و جريان متناسب با بانک باتري باشد. بنابر اين آنچه در طراحي سيستم يو پي اس براي ارائه زمان back-up مطرح مي شود، شامل انتخاب يو پي اس مناسب از لحاظ تناسب با بانک باتري، محاسبه زمان back-up و مشخص نمودن تعداد و ظرفيت باتري هاي يو پي اس، مي شود.

 4-    کاربرد و نوع و محل نصب. اولين پارامتر ابعاد و وزن تجهيزات است که چنانچه محدوديت فضايي در محل نصب و راه اندازي وجود دارد، مي بايست لحاظ گردد. دومین پارامتري که در اين بخش مطرح مي شود، مشخصه IP يا درجه حفاظت سيستم است. محل نصب، شرايط دمايي، رطوبت، وجود گرد و خاک و گازها و مايعات خورنده و ساير شرايط محيطي، تعيين کننده اين مشخصه هستند. در بسياري از کاربردها، تجهيزات يو پي اس امکان نصب و بهره برداري در محيط کنترل شده و بسته اي را دارند که اين امر به کاهش قيمت تامين اين تجهيزات و استفاده از IP هاي پايين مانند IP20 را فراهم مي آورد. بنابر اين با توجه به شرايط محيطي که مي توان براي يو پي اس فراهم نمود، مي بايست پايين ترين سطح IP که شرايط کاربري استاندارد را بر هم نزند انتخاب گردد.

5-    سازگاري با استانداردهاي کاربري. گرچه مدارک استاندارد و سازگاري کاربري تجهيزات يو پي اس در کشور با تاخير نسبتا زيادي به روز رساني مي شود، ولي به هر حال رعايت آنها در انتخاب يو پي اس از جمله الزامات است. در برخي کاربردها، وجود ترانسهاي ايزولاسيون از جمله اين موارد است. بنابر اين پس از آگاهي از شرايط استاندارد مربوطه در کاربري يو پي اس و فعاليت مورد نظر، می بایست يو پي اس مناسب آن انتخاب شود. در بررسي هاي پيشرفته تر مي توان با مطالعه آخرين تکنولوژي هاي ساخت يو پي اس ها، برخي شرايط تعيين شده قديمي را در نظر نگرفت که اين امر مستلزم آشنايي در سطوح فني بالاتر بوده و در اين مقاله مجال پرداختن به آنها نیست.

6-    توسعه پذيري و ضریب اطمینان. از ديگر نکات مهم انتخاب سيستم يو پي اس توسعه پذيري است. اين کاربر است که مي بايست با توجه به فعاليت مجموعه خود مشخص کند آيا در آينده نياز به توسعه سيستم تغذيه دارد يا خير و اين نياز در کوتاه مدت يا بلند مدت روي خواهد داد. با توجه به اين ارزيابي مشخص خواهد شد که آيا مدل يو پي اس مورد نياز بايد قابليت توسعه پذيري و پارالل بندي را داشته باشد يا خير و اگر نياز هست، چه نوع توسعه پذيري برای پروژه مناسب تر است که در اين مورد مبحث يو پي اس هاي ماژولار و بحث هم پوشاني و Redundancy مطرح مي گردد.

7-    مزيت هاي فني. آنچه تا کنون مطرح شده به نوعي الزامات و شرايط اصلی انتخاب تجهيزات يو پي اس بود اما امروزه با توجه به تنوع سيستم هاي تغذيه بدون وقفه و وجود برندهاي گوناگون و رقابت آنها با يکديگر طيف وسيعي از مشخصات فني و Option ها بصورت رقابتي از مدلي به مدل ديگر و از سازنده اي به سازنده ديگر وجود دارد که هر کدام مزايا و ضعف هایی نيز دارند. مشخصاتي از قبيل دامنه ولتاژ ورودي قابل قبول تعدد انتخاب ولتاژهاي ورودي متفاوت دامنه فرکانس برق ورودي، ضريب توان ورودي و خروجي، ميزان تثبیت کنندگي ولتاژ خروجي، پارامتر THDI و THDU ، سيستم باتري و شارژر و قابليت هاي آن، راندمان، نرخ نويز صوتي کارکرد دستگاه، قابليت هاي تحمل اضافه بار،  Crest Factor ، رابط کاربري و مخابراتي و … همگي از جمله پارامترهاي حائز اهميت در انتخاب تجهيزات يو پي اس هستند که با توجه به بودجه مالي پروژه و اعطاي ضرايب امتياز فني مناسب مي تواند در انتخاب موثر باشند.

8-    پشتيباني. سيستم هاي تغذيه بدون وقفه نيازمند سرويس هاي دوره اي منظم، پشتيباني گارانتي و خدمات پس از فروش مطمئن هستند. بنابر اين يکي از شاخص هاي بسيار مهم در انتخاب يو پي اس، به ارائه دهنده آن بر مي گردد. کاربران مي بايست با دقت در سوابق، تجربه و رزومه ارائه دهندگان اين تجهيزات، از توانمندي آنها در ارائه سرويس و پشتيباني هاي آینده اطمينان حاصل کنند.

                                                                                                    شاهد سربی- کارشناس سیستمهای تغذیه الکتریکال

                                                                                                                  شرکت مهندسین مشاور امواج تتیس